مقدمه
هر صاحب حیوانی موظف است مراقبت‌ها و اقدامات لازم را انجام دهد تا از وارد شدن صدمه یا آسیب از سوی حیوان به دیگران جلوگیری کند. غفلت در انجام این وظیفه موجب مسئولیت برای مالک خواهد شد و در نتیجه، وی ملزم به جبران خسارات وارده است.
نکته مهم در تعیین مسئولیت، وجود رابطه علیت میان کوتاهی مالک در نگهداری و خسارات ایجادشده است. با این‌حال، در برخی موارد، صرف نگهداری از حیوانات خطرناک، مانند گرگ، به‌خودی‌خود تقصیر محسوب میشود
قانون چه می گوید ؟
ماده ۵۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، بیان می دارد: ” متصرف هر حیوانی که از احتمال حمله آن آگاه است باید آن را حفظ نماید و اگر در اثر تقصیر او، حیوان مزبور به دیگری صدمه وارد سازد، ضامن است. ولی اگر از احتمال حمله حیوان آگاه نبوده و عدم آگاهی ناشی از تقصیر او نباشد، ضامن نیست.
تبصره ۱ ـ نگهداری حیوانی که شخص توانایی حفظ آن را ندارد، تقصیر محسوب می شود.
تبصره ۲ ـ نگهداری هر وسیله یا شیء خطرناکی که دیگران را در معرض آسیب قرار دهد و شخص قادر به حفظ و جلوگیری از آسیب رسانی آن نباشد، مشمول حکم تبصره (۱) این ماده است.”
طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی، اگر فردی با اجازه صاحب حق وارد مکانی شود و از حیوان یا شیء موجود در آنجا آسیب ببیند، اذن‌دهنده مسئول جبران خسارت است با این‌حال، اگر آسیب ناشی از تقصیر خود مصدوم باشد، مانند آگاهی او از خطرناک بودن حیوان درحالی‌که اذن‌دهنده بی‌اطلاع یا ناتوان از رفع خطر است، مسئولیت اذن‌دهنده منتفی خواهد بود.
متن مواد ۵۲۳ تا ۵۲۵ از قانون مجازات
ماده ۵۲۳ ـ هرگاه شخصی با اذن کسی که حق اذن دارد، وارد منزل یا محلی که در تصرف اوست، گردد و از ناحیه حیوان یا شیئی که در آن مکان است صدمه و خسارت ببیند، اذن دهنده ضامن است، خواه آن شیء یا حیوان قبل از اذن در آن محل بوده یا بعداً در آن قرار گرفته باشد و خواه اذن دهنده نسبت به آسیب رسانی آن علم داشته باشد خواه نداشته باشد.
تبصره ـ در مواردی که آسیب مستند به مصدوم باشد مانند آنکه وارد شونده بداند حیوان مزبور خطرناک است و اذن دهنده از آن آگاه نیست و یا قادر به رفع خطر نمی باشد، ضمان منتفی است.
ماده ۵۲۴ ـ هرگاه کسی که سوار حیوان است آن را در معابر عمومی یا دیگر محل های غیرمجاز متوقف نماید در مورد تمام خسارت هایی که آن حیوان وارد می کند و مستند به فعل شخص مزبور می باشد ضامن است و چنانچه مهار حیوان در دست دیگری باشد مهارکننده به ترتیب فوق ضامن است.
ماده ۵۲۵ ـ هرگاه شخصی عملی انجام دهد که موجب تحریک یا وحشت حیوان گردد ضامن جنایت هایی است که حیوان در اثر تحریک یا وحشت وارد می کند مگر آنکه عمل مزبور مصداق دفاع مشروع باشد.
همچنین ماده ۳۳۴ قانون مدنی بیان می دارد :”مالک یا متصرف حیوان مسئول خساراتی نیست که از ناحیه آن حیوان وارد میشود مگر اینکه در حفظ حیوان تقصیر کرده باشد لیکن در هر حال اگر حیوان بواسطه عمل کسی منشاء ضرر گردد فاعل آن عمل مسئول خسارات وارده خواهد بود. ”
مواد مرتبط
از قانون مسئولیت مدنی مصوب۱۳۳۹
ماده ۱ – هر کس بدون مجوز قانونی عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی بجان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر‌که بموجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود میباشد.
ماده ۲ – در موردی که عمل وارد کننده زیان موجب خسارت مادی یا معنوی زیان دیده شده باشد دادگاه پس از رسیدگی و ثبوت امر او را به جبران خسارات مزبور محکوم مینماید و چنانچه عمل وارد کننده زیان فقط موجب یکی از خسارات مزبور باشد دادگاه او را بجبران همان نوع خساراتیکه وارد نموده محکوم خواهد نمود.
وظیفه شهرداری در خصوص سگ های ولگرد
از وظایف شهرداری، مطابق با بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری، جمع‌آوری حیوانات ولگرد است. به‌عنوان‌مثال، در صورتی که یک سگ ولگرد به عابری حمله کند و کوتاهی شهرداری در واکسیناسیون یا جمع‌آوری این حیوانات محرز باشد، شهرداری موظف به جبران خسارت خواهد بود.
بند ۱۵ ماده ۵۵ می گوید : “جلوگیری از شیوع امراض ساریه انسانی و حیوانی و اعلام اینگونه بیماریها به وزارت بهداری و مؤسسات بهداشتی و دام پزشکی و شهرداری های مجاور هنگام بروز آنها و دور نگاهداشتن بیماران مبتلاء به امراض ساریه و جمع‌آوری حیوانات بلاصاحب و دفع حیوانات مریض و مضر و ولگرد و ممانعت از چرا و گردش چارپایان و احشام در شهر و دفع و اتلاف حشرات”
همچنین ماده ۱۱ قانون مسئولیت مدنی بیان می دارد: “کارمندان دولت و شهرداری ها و موسسات وابسته به آنها که بمناسبت انجام وظیفه عمدا یا در نتیجه بی‌احتیاطی خساراتی به اشخاص وارد نمایند شخصاً مسئول جبران خسارت وارده میباشند ولی هر گاه خسارات وارده مستند بعمل آنان نبوده و مربوط به نقص وسائل ادارات و موسسات مزبور باشد در اینصورت جبران خسارت بر عهده اداره یا موسسه مربوطه است ولی در مورد اعمال حاکمیت دولت هر گاه اقداماتی که بر‌حسب ضرورت برای تامین منافع اجتماعی طبق قانون بعمل آید و موجب ضرر دیگری شود دولت مجبور به پرداخت خسارات نخواهد بود. “
بدون دیدگاه